بررسی 0 تا 100 تفاوت معاملات CFD و فیوچرز
وقتی صحبت از بازارهای مالی می‌شود، دو نام زیاد به گوش می‌خورند: فارکس و فیوچرز. اولی بیشتر شبیه به یک شبکه جهانی برای خرید و فروش ارز است و دومی بازاری است که قراردادهای آن بر پایه تعهدات آینده بسته می‌شوند و اغلب با اهرم همراه‌اند. شاید در نگاه اول شباهت‌هایی میان این دو ببینید، اما تفاوت‌های ریز و درشتی وجود دارد که مسیر هر معامله‌گر را به شکلی متفاوت شکل می‌دهد. در b2check، قدم به قدم سراغ مقایسه‌ی کامل فارکس، فیوچرز و همچنین CFDها می‌رویم تا ببینیم هرکدام چه جایگاهی در استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت دارند.
CFD چیست؟
قرارداد مابه‌التفاوت یک ابزار مشتقه است که به شما اجازه می‌دهد روی حرکت قیمت دارایی‌های مختلف (مثل سهام، کالا یا فارکس) معامله کنید بدون اینکه مالک آن باشید.
- تاریخ انقضا ندارد و می‌توانید هر زمان خواستید موقعیت را باز نگه دارید یا ببندید.
- مناسب معاملات کوتاه‌مدت تا میان‌مدت.
با اهرم (مارجین) معامله می‌شود: می‌توانید با سرمایه کمتر موقعیت بزرگ‌تری کنترل کنید، اما ریسک زیان هم بیشتر می‌شود. می‌توانید هم پوزیشن خرید (لانگ) باز کنید و هم پوزیشن فروش (شورت).
فیوچرز چیست؟
فیوچرز قراردادهایی هستند که طی آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند یک دارایی (مثل نفت یا طلا) را در تاریخ آینده با قیمت مشخص معامله کنند.
- معمولاً در بورس‌های بزرگ معامله می‌شوند.
- دارای شرایط استاندارد و تاریخ انقضا هستند.
- برای استراتژی‌های بلندمدت و پوشش ریسک (هجینگ) در بازارهایی مثل کالا مناسب‌اند.
تفاوت‌های اساسی CFD و فیوچرز
محل اجرای معامله
قراردادهای مابه‌التفاوت معمولاً به‌صورت خارج از بورس (OTC) اجرا می‌شوند، یعنی قرارداد مستقیماً بین معامله‌گر و کارگزار بسته می‌شود. این ساختار باعث می‌شود کیفیت قیمت‌گذاری و ریسک نکول کاملاً به اعتبار کارگزار وابسته باشد. در مقابل، معاملات فیوچرز در صرافی‌های رسمی با نظارت و اتاق پایاپای انجام می‌شوند که شفافیت بیشتری ایجاد می‌کند و ریسک نکول را به حداقل می‌رساند.
زمان‌بندی و تاریخ انقضا
قراردادهای مابه‌التفاوت تاریخ انقضا ندارند و معامله‌گر می‌تواند تا هر زمان که مایل باشد موقعیت خود را باز نگه دارد. این انعطاف برای معاملات کوتاه‌مدت مزیت مهمی است، اما هزینه‌های شبانه می‌تواند نگه‌داری طولانی‌مدت را پرهزینه کند. فیوچرز برعکس، دارای تاریخ سررسید مشخص هستند و معامله‌گر ناچار است یا قرارداد را تا سررسید نگه دارد یا آن را به سررسید بعدی منتقل کند (رول کردن قرارداد).
سرمایه اولیه و اهرم
قرارداد مابه‌التفاوت به دلیل امکان استفاده از اهرم‌های بالا و تعیین حجم انعطاف‌پذیر، به سرمایه اولیه کمی نیاز دارد و برای معامله‌گران خرد دسترس‌پذیرتر است. در مقابل، فیوچرز نیازمند وجه تضمین اولیه و نگه‌داشت بالاتر است، اما اهرم آن محدودتر و قانون‌مندتر است. به همین دلیل، فیوچرز بیشتر برای معامله‌گران حرفه‌ای یا مؤسسات با سرمایه بالاتر مناسب است.
ساختار هزینه‌ها
هزینه‌های قرارداد مابه‌التفاوت معمولاً در قالب اسپرد و کارمزدهای شبانه دریافت می‌شود و نرخ آن ممکن است از کارگزار به کارگزار تفاوت قابل‌توجهی داشته باشد. در فیوچرز، هزینه‌ها شفاف‌تر است و به‌صورت کارمزد ثابت صرافی، کمیسیون کارگزار و نرخ وجه تضمین تعریف می‌شود. همین شفافیت باعث می‌شود معامله‌گر بتواند از ابتدا هزینه واقعی معامله را دقیق‌تر پیش‌بینی کند.
چه زمانی CFD بهتر است و چه زمانی فیوچرز؟
کاربرد CFD در معاملات کوتاه‌مدت
قرارداد مابه‌التفاوت برای کسانی که به دنبال معاملات کوتاه‌مدت یا میان‌مدت هستند، انتخابی مناسب است. امکان باز کردن پوزیشن خرید یا فروش در هر لحظه، نیاز به سرمایه اندک، و دسترسی به طیف وسیعی از دارایی‌ها باعث می‌شود CFD برای اسکالپ و نوسان‌گیری روزانه بسیار جذاب باشد. البته باید توجه داشت که اهرم بالا و هزینه‌های شبانه می‌توانند در مدت کوتاهی بخش بزرگی از سرمایه را از بین ببرند.
کاربرد فیوچرز در مدیریت ریسک و استراتژی‌های بلندمدت
فیوچرز ابزاری ساختاریافته برای معامله‌گرانی است که به دنبال مدیریت ریسک یا استراتژی‌های بلندمدت هستند. شرکت‌های چندملیتی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری معمولاً از قراردادهای آتی برای هج کردن ریسک‌های ارزی یا تثبیت هزینه‌ها استفاده می‌کنند. برای مثال، یک صادرکننده می‌تواند با خرید قرارداد آتی، نرخ ارز آینده خود را قفل کند و از زیان احتمالی ناشی از نوسانات جلوگیری کند.
فرصت‌های ورود برای معامله‌گران خرد در فیوچرز
با معرفی قراردادهای مینی و میکرو، ورود به بازار فیوچرز برای معامله‌گران خرد ساده‌تر شده است. این نوع قراردادها با سرمایه اولیه کمتر قابل معامله‌اند، اما همچنان نیازمند آشنایی با مفاهیم مارجین و تسویه روزانه هستند. در مقایسه، قرارداد مابه‌التفاوت همچنان گزینه‌ای سریع‌تر و آسان‌تر برای شروع است.
ترکیب CFD و فیوچرز در استراتژی حرفه‌ای
بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای ترکیبی از این دو ابزار را استفاده می‌کنند: قرارداد مابه‌التفاوت برای اجرای سریع و پوشش‌های کوتاه‌مدت، و فیوچرز برای هج‌های ساختاری و موقعیت‌های بزرگ‌تر. این رویکرد به معامله‌گر اجازه می‌دهد هم از انعطاف قرارداد مابه‌التفاوت و هم از شفافیت فیوچرز بهره‌مند شود. راز موفقیت در این است که بدانیم هر ابزار در چه شرایطی بهترین عملکرد را دارد.
استراتژی‌های معاملاتی مناسب
انتخاب بین CFD و فیوچرز بستگی مستقیم به سبک معامله و بازه زمانی مورد نظر معامله‌گر دارد. تجربه نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران خرد به دلیل محدودیت بودجه و نیاز به انعطاف بیشتر، ابزارهایی را ترجیح می‌دهند که امکان ورود با سرمایه کم و خروج سریع از بازار را فراهم کنند. در این زمینه، CFD به ویژه برای استراتژی‌های کوتاه‌مدت مانند اسکالپینگ یا سوئینگ تریدینگ مناسب است، زیرا معامله‌گر می‌تواند نوسانات کوتاه قیمت را شکار کند و موقعیت‌ها را بدون محدودیت تاریخ بسته شدن مدیریت کند.
در نقطه مقابل، قراردادهای فیوچرز معمولاً در استراتژی‌های نهادی یا هجینگ بلندمدت کاربرد دارند. شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل شفافیت معاملات و وجود سیستم پایاپای، فیوچرز را ترجیح می‌دهند. به عنوان مثال، یک شرکت بین‌المللی می‌تواند با خرید قرارداد آتی ارزی، ریسک تغییر نرخ تبدیل را کاهش دهد و از زیان‌های احتمالی جلوگیری کند. همچنین، در بازارهای پرنوسان کالا و انرژی، فیوچرز نقش تثبیت‌کننده قیمت و ابزار برنامه‌ریزی مالی را ایفا می‌کند.
تحقیقات علمی نیز این تفاوت استفاده را تأیید می‌کنند: CFD به دلیل دسترسی سریع و ساده‌تر، برای معاملات خرد روزانه محبوب‌تر است، در حالی که فیوچرز همچنان برای مدیریت ریسک سیستماتیک توسط مؤسسات اصلی‌ترین ابزار محسوب می‌شوند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که قرارداد مابه‌التفاوت برای تاکتیک‌های کوتاه‌مدت و فردی، و فیوچرز برای استراتژی‌های کلان و سازمانی مناسب‌تر است.
مدیریت ریسک در CFD و فیوچرز
ریسک در قرارداد مابه‌التفاوت و فیوچرز متفاوت است و این ناشی از ساختار هر ابزار می‌باشد. در قرارداد مابه‌التفاوت، مهم‌ترین عامل ریسک، اهرم مالی است. استفاده بیش از حد از اهرم می‌تواند زیان‌ها را به سرعت افزایش دهد، تا جایی که سرمایه اولیه معامله‌گر خرد در مدت کوتاهی از بین برود. به همین دلیل، نهادهای نظارتی محدودیت‌هایی برای اهرم تعیین کرده‌اند تا ریسک سرمایه‌گذاران خرد کاهش یابد.
در فیوچرز، ریسک اصلی در وجه تضمین و مکانیزم تسویه روزانه نمود پیدا می‌کند. معامله‌گر موظف است وجه تضمین اولیه و حداقل وجه نگه‌داشت را در حساب خود داشته باشد. در صورت کاهش ارزش قرارداد و پایین آمدن موجودی حساب از سطح حداقل، کارگزار اخطار «Margin Call» صادر می‌کند و سرمایه اضافی درخواست می‌شود. این مکانیزم قانونی، از انباشت زیان‌های غیرقابل تسویه جلوگیری می‌کند و ریسک طرف مقابل در کل بازار را کاهش می‌دهد.
مدیریت ریسک تنها محدود به رعایت مقررات نیست. برای معامله‌گران خرد، تعیین حد ضرر، حجم منطقی معاملات و تمرین در حساب دمو از ابزارهای کلیدی هستند تا هیجانات کنترل شود و زیان‌ها محدود گردد. برای مؤسسات، تنوع‌بخشی پرتفوی، تدوین سیاست‌های پوشش ریسک و ثبت دقیق عملکرد معاملات از ضرورت‌هاست. مطالعات روان‌شناسی مالی نیز نشان می‌دهد کنترل هیجان و پایبندی به برنامه معاملاتی بخش جدایی‌ناپذیر مدیریت ریسک است.
به طور کلی، در قرارداد مابه‌التفاوت ریسک به صورت نوسانات شدید و اهرم بالا نمایان می‌شود، در حالی که در فیوچرز، ریسک به شکل نیاز به مدیریت نقدینگی و تسویه روزانه ظاهر می‌شود. موفقیت در هر دو بازار به ترکیبی از رعایت قوانین و اجرای دقیق تکنیک‌های عملی مدیریت ریسک وابسته است.
سوالات تخصصی
چرا نگه‌داری بلندمدت CFDها می‌تواند پرهزینه شود؟
به دلیل هزینه‌های تأمین مالی شبانه (Swap/Overnight Fee) که در معاملات طولانی‌مدت انباشته می‌شود.
چه عاملی باعث می‌شود فیوچرز نسبت به CFD ابزار بهتری برای هجینگ شرکتی باشد؟
وجود تاریخ سررسید، استانداردسازی قرارداد و تسویه در اتاق پایاپای که ریسک طرف مقابل را کاهش می‌دهد.
اهرم در قرارداد مابه‌التفاوت چه تفاوتی با اهرم در فیوچرز دارد؟
در قرارداد مابه‌التفاوت اهرم انعطاف‌پذیر و گاهی بسیار بالا است، اما در فیوچرز میزان اهرم محدود، قانون‌مند و نظارت‌شده می‌باشد.
نقش قراردادهای مینی و میکرو در بازار فیوچرز چیست؟
این قراردادها امکان ورود معامله‌گران خرد با سرمایه کمتر را فراهم می‌کنند، در حالی‌که ویژگی‌های اصلی فیوچرز را حفظ می‌نمایند.
اصلی‌ترین تفاوت ریسک در قرارداد مابه‌التفاوت و فیوچرز چگونه بروز پیدا می‌کند؟
در CFD ریسک ناشی از اهرم بالا و نوسان شدید است، در فیوچرز ریسک در قالب وجه تضمین و تسویه روزانه ظاهر می‌شود.
بیشتر بدانید: آربیتراژ در فارکس چیست؟
خلاصه
بازارهای مالی پر از ابزارهای متنوع برای معامله و مدیریت ریسک هستند، اما انتخاب بین CFD و فیوچرز به سبک، اهداف و منابع هر معامله‌گر بستگی دارد. CFDها به دلیل انعطاف، دسترسی آسان و نیاز به سرمایه کمتر، گزینه‌ای جذاب برای معامله‌گران خرد و استراتژی‌های کوتاه‌مدت محسوب می‌شوند. در مقابل، فیوچرز با شفافیت بالا، استانداردسازی و پشتوانه نظارتی، بیشتر برای مؤسسات و استراتژی‌های بلندمدت یا پوشش ریسک کاربرد دارند.
نکته کلیدی این است که هیچ‌کدام بر دیگری برتری مطلق ندارند؛ بلکه شناخت تفاوت‌ها، ارزیابی میزان ریسک‌پذیری، و انتخاب ابزار متناسب با هدف معاملاتی است که موفقیت یا شکست را رقم می‌زند. در نهایت، ترکیب هوشمندانه این دو ابزار می‌تواند فرصت‌های متنوعی برای رشد سرمایه فراهم کند، به شرط آنکه مدیریت ریسک در مرکز استراتژی قرار گیرد.
